Polski Ład. Głos OPZZ 

Jednym z elementów promocji Polskiego Ładu było przedstawienie głównych założeń programu przez premiera Mateusza Morawieckiego na plenarnym posiedzeniu Rady Dialogu Społecznego (20 maja br.) 

Nowy Ład, na ostatniej prostej przemianowany na Polski Ład, to program polityczno-reformatorski rządu Zjednoczonej Prawicy. 

- Jeśli miałbym jednym zdaniem ująć, czym jest Polski Ład, to powiedziałbym, że jest to wielki program inwestycyjny, wielki program inwestycji w polskie zdrowie, w polską rodzinę, w demografię, w odbudowanie polskiej infrastruktury i potencjału gospodarczego, tam, gdzie został on nadwątlony przez COVID-19, a rozbudowanie tam, gdzie cały czas ta infrastruktura potrzebuje rozbudowy - mówił premier Mateusz Morawiecki. Do sfinansowania realizacji programu Polski Ład wykorzystane będą środki finansowe z Unii Europejskiej w otrzymane przez Polskę w ramach Krajowego Planu Odbudowy i budżetu na lata 2021 – 2027. 

Polski Ład to program rozpisany na 132 stronach i składa się z 10 rozdziałów, obejmujących poszczególne kategorie życia społeczno-ekonomicznego. Są to: 

• Plan na zdrowie 
• Uczciwa praca - godna płaca 
• Dekada rozwoju 
• Rodzina i dom w centrum życia 
• Polska - nasza ziemia 
• Przyjazna szkoła i kultura na nowy wiek 
• Dobry klimat dla firm 
• Czysta energia - czyste powietrze, 
• CyberPoland 2025 
• Złota jesień życia 

Tekst jest zapisem strategii działania rządu Zjednoczonej Prawicy nawet na kilkanaście lat. To zestaw dosyć ogólnie, chociaż przejrzyście sformułowanych kierunków działania państwa na rzecz wyjścia z kryzysu covidowego. Brak w nim 

propozycji szczegółowych rozwiązań prawnych (projekty ustaw) czy finansowych. Do Polskiego Ładu włączono także koncepcje zawarte w Krajowym Planie Odbudowy, które rząd wysłał do oceny przez Komisję Europejską. 

20 maja - kilka dni po premierowej prezentacji Polskiego Ładu przez polityków Zjednoczonej Prawicy - premier Morawiecki przedstawił główne założenia programu na plenarnym posiedzeniu Rady Dialogu Społecznego. 

Przedstawiciele strony społecznej Rady zaprezentowali swoje opinie. Przewodniczący OPZZ Andrzej Radzikowski, na wstępie zastrzegł, że dzisiaj, bez konkretnych projektów ustaw trudno o szczegółową analizę i ocenę. Jednak OPZZ dostrzega w Polskim Ładzie kilka elementów swojego programu. To między innymi: 

•  Podniesienie kwoty wolnej do 30 tys. zł i progu podatkowego do 120 tys. zł, od którego podatnicy zapłacą wyższy, 32% podatek. Oznacza to zmniejszenie kosztów pracy (tzw. klina podatkowego) i opodatkowania, co zagwarantuje wzrost płacy netto pracowników bez zwiększania obciążeń przedsiębiorców. To sprawiedliwe rozwiązanie, bowiem obciążenie podatkowo-składowe umów o pracę jest wysokie (36,6 %), wyższe niż umów cywilnoprawnych (23,5%) czy działalności gospodarczej (23,6%) - dane z 2017 r. OPZZ oczekuje jednak bardziej kompleksowej reformy podatkowej. Chodzi między innymi o zwiększenie pracowniczych kosztów uzyskania przychodów oraz ustanowienie mechanizmu ich corocznej waloryzacji. Waloryzowana musi być także kwota wolna. Równie niezbędne jest obniżenie o 1 punkt procentowy stawki podatku VAT. Postulujemy ponadto umożliwienie odliczenia od podatku składki związkowej. Warto w tym miejscu przypomnieć, że w tym zakresie istnieje nierówność pomiędzy organizacjami pracodawców i związkami zawodowymi. Składki na organizacje pracodawców zaliczane są przez jej członków w koszty uzyskania przychodów. Związkowcy płacą składki z własnej kieszeni i to po opodatkowaniu; 
• wzrost nakładów na ochronę zdrowia do 7% PKB. OPZZ nie postulował jednak wzrostu składki zdrowotnej, bez możliwości odliczenia jej od podatku dochodowego. Proponowane rozwiązanie spowoduje, że wzrost nakładów na ochronę zdrowia zapewnią sobie sami obywatele. OPZZ dostrzega wciąż zbyt duże różnice w opłacaniu składki zdrowotnej przez poszczególne grupy zawodowe i społeczne. Dodatkowe nakłady na opiekę zdrowotną powinny być przeznaczone na leczenie pacjentów i zwiększenie dostępności do usług medycznych. W naszej ocenie brakuje takiej gwarancji w dokumencie.
• podwyższenie najniższych emerytur poprzez podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tyś zł,. 
• Pozytywnie odnotowujemy też zmianę podejścia do aktywizowania pracujących w celu wydłużenia aktywności zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego. PIT-0 dla Seniora to instrument zachęcający do kontynuacji pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego. Pracownicy, którzy osiągną wiek emerytalny 60/65 lat i nie przejdą na emeryturę, lecz zdecydują się kontynuować pracę, nie zapłacą podatku dochodowego (do poziomu progu podatkowego), a dzięki dalszej aktywności zawodowej powiększą wysokość przyszłej emerytury. To lepsze rozwiązanie od ustawowego podnoszenia wieku emerytalnego. W Polskim Ładzie brakuje nam jednak wprowadzenia emerytur stażowych i likwidacji wygasającego charakteru emerytur pomostowych. Nie podzielamy argumentacji, że wydłużenie aktywności zawodowej jest niezbędne dla zapewnienia „rąk do pracy” Mamy w Polsce ponad 1 milion zarejestrowanych bezrobotnych i 13 milionów osób biernych zawodowo z których znaczna część jest zdolna do podjęcia pracy. To do nich należy kierować programy aktywizacyjne;
• likwidacja umów śmieciowych i ograniczenia wykorzystania umów cywilnoprawnych, dzięki pełnemu oskładkowaniu umów zlecenia z perspektywą wprowadzenia jednego kontraktu na pracę. Dokument nie odpowiada jednak na pytanie, w jaki sposób zamierza się ograniczyć fikcyjne, wymuszone samozatrudnienie oraz czy planowana jest likwidacja zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych w celu zrównania sytuacji ubezpieczeniowej osób zatrudnionych? W tym punkcie autorzy Ładu nie dość precyzyjnie definiują pojęcie „jeden kontrakt na pracę”. Czy będzie to przyjęcie identycznych warunków dla wszystkich pracujących na poziomie dzisiejszej umowy o pracę co postuluje OPZZ, czy obniżenie tych standardów; 
•  poprawa dostępności mieszkań. OPZZ obawia się jednak, że dofinansowanie państwa do własnego mieszkania może spowodować nieuzasadniony wzrost zysków deweloperów, nieadekwatny do realnie ponoszonych kosztów. Jedną z możliwości zapobiegania spekulacjom, może być mocniejsze wsparcie budownictwa jednorodzinnego. Niewielkie domy na obrzeżach miast są dzisiaj tańsze w budowie niż zakup mieszkania w budynku wielorodzinnym w mieście. 

Konkludując, Polski Ład jako ogólny zarys strategii społeczno – gospodarczej państwa po kryzysie pandemicznym budzi względnie pozytywne emocje. Jednakże poważnym deficytem programu jest brak jakichkolwiek zapisów o roli dialogu społecznego. Zakładamy jednak, że program będzie ewoluował również w tym zakresie. Dlatego OPZZ deklaruje merytoryczną współpracę w procesie implementacji założeń Polskiego Ładu. 

Biuro Prasowe OPZZ